Sny są tajemniczym zjawiskiem, a jednak posiadamy wiele informacji na ich temat. Niektórzy eksperci uważają, że sny są swego rodzaju śmietnikiem danych, pozwalającym mózgowi uporządkować i skonsolidować cenne wspomnienia do późniejszego wykorzystania. Inni twierdzą, że sny są po prostu środkiem do przetwarzania kwestii emocjonalnych lub sposobem na oderwanie się od bolesnego doświadczenia.
W ostatnich latach zaproponowano kilka teorii wyjaśniających cel snów. Na początku XX wieku Zygmunt Freud postrzegał sny jako środek ekspresji, seksualności i tłumionych konfliktów. Opisał funkcję snów jako „ukształtowaną energię”, która jest rzutowana przez umysł i uchwalana przez wyższe rejony mózgu.
Bardziej nowocześni neurolodzy wysunęli hipotezę, że sny są sposobem mózgu na jawie na ostrzeganie organizmu przed niebezpieczeństwem. Francuskie badanie wykazało, że osoby z deficytem autoaktywacji miały mniej złożone i rozbudowane sny. Zauważyli również, że emocjonalna treść snów obniżała poziom noradrenaliny w mózgu.
Inna teoria sugeruje, że sny pełnią ważną funkcję poznawczą, umożliwiając mózgowi poprawę zapamiętywania i pamięci przestrzennej. Neokora mózgowa, część mózgu odpowiedzialna za logiczne myślenie, dokonuje przeglądu połączeń podczas cykli snu REM. Decyduje, które z nich należy odrzucić, a które wgrać. Podczas REM aktywowana jest niewielka liczba z dziesięciu tysięcy trylionów połączeń neuronowych w ludzkim mózgu.
Inną teorią jest hipoteza „oczyszczania snów”, która sugeruje, że nasze mózgi eliminują niepotrzebne i nieistotne informacje w naszych snach. Może to pozostawić miejsce na bardziej przydatne informacje.
Naukowcy z Beth Israel Deaconess Medical Center przeprowadzili badanie dotyczące marzeń sennych i snu. Uczestnikom zafundowano 90-minutową drzemkę. Ci, którzy spali na zadaniu polegającym na poruszaniu się po trójwymiarowym labiryncie wypadli lepiej niż ci, którzy nie spali, a przy następnym śnie byli dziesięciokrotnie lepsi w tym zadaniu.
Kilka badań wykazało również, że sen może być wykorzystywany do rozwiązywania problemów. Jednym z najciekawszych odkryć jest to, że sen REM może być korzystny w zwiększaniu pamięci proceduralnej, szczególnie u osób z historią traumy lub zaburzeniami pamięci.
Inne intrygujące badanie sugeruje, że sen pomaga nam oduczyć się złych nawyków. Badani, którzy mieli wypadek i śnili sen, byli mniej skłonni do powtórzenia złego zachowania. Co ciekawe, ci, którzy spali na złym wspomnieniu, mieli lepsze wyniki w teście labiryntu następnym razem, gdy na nim spali.
Biorąc pod uwagę, jak wiele badań jest wciąż w toku, trudno jest wiedzieć na pewno, jak działają sny. Obecnie jednak naukowcy dokładają wielu starań, by zrozumieć fizjologię snu i to, jak wpływa on na nasze zachowanie. Wraz z upływem lat możemy dowiedzieć się więcej o tym, jak przetwarzamy nasze emocje i wspomnienia.
Niezależnie od tego, czy uda nam się w pełni zrozumieć, dlaczego śnimy, jasne jest, że sny są bardzo ważne. Wiele z nich służy pożytecznym celom. Na przykład sen REM może wzmacniać pamięć przestrzenną. Podobnie, brak marzeń sennych został powiązany z pewnymi zaburzeniami nastroju.
